Процесот на децентрализација на системот за социјална заштита треба да биде поефикасен и да продолжи на таков начин што ќе го сведе на локално ниво, за младите во ризик да ги добијат потребните социјални услуги во нивните заедници.
Ова беше објавено на вториот панел „Децентрализација на услуги за млади во ризик“, што се одржа во рамки на тркалезната маса „Достапност на социјалните услуги за младите во ризик во Западен Балкан“, организирана од невладината организација (НВО) Јувентас.
Претставникот на Дирекцијата за социјални работи од Косово, Премтим Фазлиу, објасни дека децентрализацијата значи процес на пренесување на надлежностите од централно на локално ниво и невладини актери.
„Општина Приштина во рамките на децентрализацијата ја зајакнува социјалната заштита. Дирекцијата за социјални работи управува со социјалните центри и дава директни услуги врз основа на закон. Што се однесува до процесот на децентрализација, до сега имаме одредени пречки во подобрувањето на социјалните услуги“, рече Фазлиу.
Тој посочи дека законите за давање социјални услуги и за јавни услуги почнале да се подготвуваат во 2018 година, но не се финализирани поради пандемијата на коронавирус, политичката волја и нестабилната политичка ситуација во земјата.
„Во моментов се работи на подготовка на административни упатства и начини на финансирање со што ќе се овозможат посебни грантови за социјалните услуги за образование и здравство. Административните служби дистрибуираат грантови за социјални услуги, што ќе им овозможи на општините директно да склучуваат договор со невладини организации за давање социјални услуги“, објасни Фазлиу.
Според него, социјалните услуги што невладините ги нудат на општина Приштина се обезбедуваат преку средствата на Дирекцијата, но не се директно договорени.
„Иако буџетот за социјални услуги беше намален во некои држави, ние го направивме спротивното. Сметаме дека за време на криза секогаш е подобро да се зголеми буџетот, животот на луѓето станува уште потежок. Секоја година имаме отворени повици за невладини организации кои се лиценцирани и кои нудат директни социјални услуги“, рече Фазлиу.
Феѓа Мехмедовиќ, национален консултант од Босна и Херцеговина, зборувајќи за обезбедувањето услуги и дефинирањето на политиката, објасни дека сето тоа се случува врз основа на старите системи кои се достапни за граѓаните.
„И врз основа на таа сложена администрација, имаме одредени проблеми со доследноста. „Имаме проблем на нејасност помеѓу вертикалното и хоризонталното давање услуги, а тоа води до лошо влијание од перспектива на кршење на одредени права“, рече Мехмедовиќ.
Тој посочи дека анализата што ја направиле во Босна и Херцеговина покажала дека социјалната инклузија и социјалната заштита не се спроведуваат.
Претставникот на невладината организација ХОПС од Северна Македонија, Влатко Деков, рече дека последната студија, спроведена во таа земја во 2019 година, покажала дека најмногу се консумира канабисот.
„Од оваа студија гледаме податоци дека употребата на канабис се зголемува во последните 20 години во нашата земја. Она што е најважно кога станува збор за овие податоци е дека имаме постојан пораст на луѓе кои користат канабис. Нема зголемување на употребата на други видови супстанци. Инхалативната употреба е на исто ниво. Употребата на анаболни стероиди е во пораст, а употребата на сите други видови супстанци е во опаѓање“, рече Деков.
Тој посочи дека нема зголемување на бројот на услуги во Северна Македонија.
„Немаме доволно услуги за младите кои користат дроги. Имаме само едно советувалиште за превенција од рана употреба на дроги и ХОПС програма за деца на улица и во установи кои користат дроги. Имаме опција за третман на деца кои наполниле 16 години, што значи дека доколку имаме млади кои се на 15 години не можат да ги користат овие услуги за лекување“, рече Деков.
Според него, недостигаат третмани за младите во Северна Македонија, поврзани со ресоцијализација и реинтеграција.
„Од 2018 година, Владата на нашата земја формираше работна група за развој на пробен третман и грижа за деца кои користат дроги. Оваа група ја сочинуваат претставници на релевантни институции и невладини организации кои работат во оваа област. Програмата е финализирана, но се уште не е усвоена од Владата, а немаме информација кога тоа ќе се случи“, рече Деков.
Тој смета дека системот на собирање податоци за малолетници кои употребуваат дроги не е доволен.
„Прво треба да се реши овој проблем бидејќи тој е основа за сите други проблеми. Исто така, немаме децентрализација на услугите во Северна Македонија, бројот на програми што ја покриваат оваа категорија граѓани е многу мал и ги има само во Скопје. Немаме програми во други градови. Има само една децентрализирана програма за деца и млади – третман со бупренорфин, но и тоа го нема во сите градови, а е само за деца над 16 години“, рече Деков.
Настанот го организираше невладината организација (НВО) Јувентас како дел од завршувањето на втората фаза од проектот „Граѓанските организации во Западен Балкан и нивната улога во обезбедувањето социјални услуги и спречување на социјалната исклученост“, која беше финансиски поддржана од Балканската мрежа за развој на граѓанското општество.
Извор: prcentar.me