Владо Манчевски (1962) е музичар, писател, актер, универзален уметник. Како музичар основач е на ансамблите „Господа Тенекиеви“, „Ла колони волвокс“, „Лост дегенерос“ и „Волтер Мани Ал Хаким“ (неговото алтер его со три објавени албуми: „Света вода“, „Брсјачки сказни“ и „Уличарски Гримоари“). Кратки раскази објавувал во Маргина, Арт Република, Зрак… Објавени книги: „Дрогераш“ (1993, заедно со А. Станковски), „Космичка лжа“ (2003), скрипти за стрипови: Eropian Agency for Reconstruction (2006), Американски раскази (2017), Космонаут (2020). Застапен е во антологијата на македонскиот краток расказ „Џинџуџе во земјата на афионите“ (2022). Учествувал во филмовите: Кокино, Маклабас, Судијата, Самит на шаманите.
Скопје по 19 часот. Од Карпош до Јане Сандански патот е прав, но сепак има многу трње кога некој гази бос. Светленца блескотат насекаде и мали групи на маалски бараби се редат на секој можен ќош долж скопската пустош. Лица пробисветски, извртени како оние на гетоизираните механичари или мрсните подмачкувачи на цевки од Железара. Меѓу нив редовно ќе се појави по некој народен гениј, мислител како во таинствената крчма на Кортесар; заборавени млади старци од дваесетина години, сезнајковци кои ја следат програмата на Сител и ги полнат вреќите со микроби и ливчиња од спортска. Парите им стигнуваат за по некој лист марихуана или хероински отпушок. Мразат жени, на нив гледаат како на некакви соединенија од карбон; синтетски интернет-пупки; тарантули од каучук… Мислат дека времето им е пројдено, гледаат како да здиплат карта за автобус или да избушат нечија гума, немаат доверба во никого, најмалку во себе, но сепак се традиционалисти во размислувањето, веруваат дека некој ги „продал“; нивниот живот бил осакатен од некој политички шут, ексцентричен денди или некој морнар од „Жолтата подморница“.
„Некој нѐ ’продал‘!“ Слушам додека се искрадувам меѓу нив.
Овој пат се работи за поголема пролетерска банда што зева и врти една цигара од уста до уста, очите им горат како да се материјализираат оние некогашни заварувачи од Металскиот завод Тито.
Смрди на некоја албанска трева, евтина ракија и кучешки колбаси од Стокомак. „Нѐ ’продал‘ и тоа како. Ти не би продал? Кога би имало што да продадеш…“
Штотуку се искачив по скалите од кејот кога ете еден од нив застанува пред мене, ситен е, но сепак надрвен, со подзината уста и ветерна коса што потсетува на кадаиф. Не говорам ништо, застанувам, па се обидувам да дослушнам уште нешто глумејќи растроен муфљуз. Мора сѐ да знам, сите тие уличари се тајната на овој простор, несреќата на скопштината, работната цена на пазарот, на луѓето; вредноста на станбениот простор; вербата во нацијата; цената на акциите на нафтата. Сите можни анализи се токму во збирштината, и по песовите се гледа државата.
Ентитетот се приближува во мојот радиус, па во манир на локален Брандо со акцент ме прашува:
„Чиче…“ Не одговарам ништо.
„Чичо бе! Еј! Имаш ли мобилен? Што глумиш: на Хојте бе?!“
Се вртам кон највисокиот од нив, еден со чело на дива свиња, облечен во кожна јакна како некогашните кондуктери од градски, па со смиреност советувам: „Дувањето не оди со пиењето и предизвикува невралгична реакција која понекогаш може да доведе до шизофрена делузија. Зошто не извадите бугарски пасош наместо секојдневно да талкате од ќош до ќош и да замислувате дека светот се врти околу вас? Патем треба да се избањате еднаш во недела иако е зима! Не, немам мобилен!“ – му враќам остро на овој пред мене.
„Како, како?“ се поднаместува како да е раководител на смена.
„Така, така има кака… Ајде сега седнете си со шишињата… и не ме закачајте, ми врие умов, и онака…“ Полека се оддалечувам од сцената.
Од Пустец до Бит Пазар се пуши грозна етил марихуана по шведски цени, никој не знае зошто ја пуши; дрогата е потреба, ги разбирам. Сите се откачени од мрсните новогодишни чварки, ќе добијат ситен кеш во кладилница, заминувајќи да гледаат мажи како трчаат по стадионите. Тајно се вљубуваат во нив, но мразат гееви. Искрени им биле, велат. А за жени не сакаат ниту да слушнат, сепак се традиционалисти. Требало пари за жени, ми вели еден од Влае.
Нешто понатаму, пред Македонски пошти, еден уличен свирач андрогин потпевнува како да има жолта треска на англиски јазик, па тоа зазвучува како серенада од посран голуб: „THERE IS NO BIG DEAL MACEDONIA REMAINS IN A DEEP POLITICAL AND ECONOMICAL CRISIS…“
Ѕвони мобилниот. Во сенките на ноќта сите се некако искривено напушени. Месечините би дале објаснувања за ваквите човечки состојби. Испијанетости со некаква вампироидна желба да се доживее ноќта и истовремено да се заборави денот. „Веројатно е дека сѐ што е во умерени количества го прави балансот совршен“, вака размислуваше во слепите изливи на ноктурални еуфории Карло пред да почине. На телефонот стои непознат број. Се јавувам. Тишина. Скопје по 21 часот. Некој мистериозен глас повторува од другата страна. „Цела планета е микродозирана и хибернацијата ќе трае додека не исчезне овој свет. Можеби се сомневаш, но твоите утра се премногу светли. Треба да се разболиш за да почувствуваш како е да бидеш здрав.“ Скопје по 24 часот. На телевизорот „оди“ сцена од некој филм во кој група дрогераши гонат некој сенилен старец. Во нивните очи има некаква носфератијанска страст. Еден од нив набргу го убива старецот за тој повторно да воскресне во облик на Супермен. Научната заедница ги студира неговите биометри. Старецот повторно доживува трансформација, овој пат во студент револуционер. Подготвен е да се бори со сето зло на планетата. Бандата е збунета. На сцената се парталави еден дрогерашки Шекспир и започнува да глаголи: „Бодлер го открива Едгар А. По и забегува мастурбирајќи на неговата брилијантност и прецизното сметање на наутичките милји. Бодлер е незадоволен со себе. Едгар А. По не се дрогира, тој е луд гениј, зрачи со природна наркотичност, „трипа“. Разбирате?“ Неколку пара очи потврдно мижат. Останатите од бандата се во состојба на транс. Во миговите на апстиненцијалните кризи од зголеменото консумирање на апсинт помешан со опиум, Бодлер се обидува да го преведе По. Дали Гордон Пим ќе го спаси од срамот на постоењето или еден ден ќе ги изучуваат неговите „цвеќиња на злото“? Бодлер разбирливо повторно му се предава на опиумот. Неговото тело накратко ги заборава ужасите на овој свет. Потребно е само да се контролира, микродоза, капка по капка… Да го победи демонот во себе користејќи солуции во точно зададени временски интервали како што тоа го опишува Де Квинси. Па така можеби науката еден ден ќе пронајде лек за неговиот лош здив. Надвор се слушаат викотници, па истрел и на крајот се пее Марселјезата. Бодлер се вовлекува во ембрио положба. Тој е далеку од овој свет. Во собата лежат расфрлени неколку тинктури од лауданум, еден портрет од наказна доилка виси веднаш над неговата глава. Насекаде расфрлени листови од хартија. Ѕидовите на просторијата се обвиткани со патинав чад, доминира миризба на содомитска гнилост. Поточно на некои минати времиња и младешка лудост. Утре сигурно некој ќе го разбуди. Ја гаси свеќата и тоне во сон, опиумски сон, пие голтка апсинт и се обидува нешто да напише. Но, сè што се повторува е тишина, додека главата му паѓа како на штотуку отелено јаре. Како никому повеќе да не му е потребна неговата тишина. Набргу заспива…“ Тука и завршува беседата на дрогерашкиот Шекспир. Јас и понатаму зјаам во ноќта. Скопје по 3 часот. Скопје по 5 часот… Телефонот не престанува да ѕвони. Не се јавувам. Телевизорот дрдори за новата американска фентанолска криза. Можеби науката никогаш нема да пронајде лек за болката, говори еден спортист, чекајќи во ред да го испие лекот во некоја институција за одвикнување од една (навикнување на друга) зависност. Сонот е изгубен за светот, повторува со тажен поглед. Телевизорот се гаси. Ѕиркам низ завеса слушајќи го Скопје во мугрите додека станува со бука на расчеречен Франкенштајн. Мери Шели пере бела руба во едно дрвено корито веднаш до реката Вардар, од другата страна златеат полиња со афион. Катакомбите се затвораат до следната ноќ. Трговците од прва смена се по улиците на чаршијата. Надвор е нов работен ден. Џагорот набргу ме заспива.