Репортер и текст: Петер Сароси
Видео: Иштван Габор Такач
„Како можев да зборувам со неа, таа е корисник на дрога“, вели иритираниот чувар, покажувајќи со прстот кон бездомничката која седи на клупа во метро станицата.
„Впрочем, како би зборувал со мене, или со кој било друг“, одговара подеднакво иритираната социјална работничка, млада жена.
Слични конфликти се случуваат редовно во берлинското подземје, каде што се поголем број бездомници наоѓаат засолниште и користат крак во студената зима.
Судирот на два света. Чуварите имаат задача да ги отстранат бездомниците од метро станиците. Социјалните работници имаат задача да ги поддржат и да им помогнат да влезат во системот за лекување. Конфликтите се неизбежни. Дури и ако има некои преклопувачки цели, на пример дека социјалните работници се исто така заинтересирани да ги убедат своите клиенти да не користат метро. Употребата на крек е во пораст во Берлин, како последица на бранот кокаин што ја погоди Европа во последните години. Дрогата е подостапна од кога и да е и стана избор за многу маргинализирани луѓе кои се обидуваат да избегаат од страдањата на уличниот живот.
Освен во метро станиците, корисниците на крек често се собираат и во јавните паркови, на големо вознемирување на локалните жители. Полицијата, одговарајќи на поплаки, редовно ги брка. Како последица на тоа, сцената со дрогата постојано се движи – полициските рации само ја преместуваат, но не можат да го прекинат проблемот. Исто како што чуварите не можат да ги „исчистат“ метро станиците.
Оваа жена, која седи на клупата, има само една нога. Таа го отпакува својот прибор со алатки за употреба на крек и ползи до нејзината инвалидска количка, со вежбана вештина. „Излегов, не грижете се“, вели таа, упатувајќи се кон излезот.
Авторот на оваа статија беше сведок на оваа сцена во областа Нојкелн во Берлин на крајот на јануари. За среќа, постојат некои побезбедни и похигиенски алтернативи на валканите улички и клупите во метрото: објекти за безбедна употреба на дрога. Барем за инјекторите на дрога.
Петар сними филм за еден мобилен објект, управуван од локална организација за намалување на штети, Fixpunkt, на само неколку блока од метро станицата. Се состои од два автобуси. Еден од нив е самата просторија за конзумирање под надзор, и за инјекторите на кокаин и за хероин. Луѓето можат да ги консумираат своите супстанции во хигиенска средина, со стерилна опрема – но за жал сè уште не можат да пушат крек. Во другиот автобус има простор за консултации, каде што луѓето можат да најдат психо-социјална поддршка, како и тестирање и советување за ХИВ и хепатитис. Тие можат да пристапат до грицки и чај и можат да најдат привремено засолниште од стресниот, непријателски живот на улица, додека се третираат како човечко суштество.
Главната цел на услугата, освен намалувањето на уличните непријатности и отпадоци, е да се намалат смртните случаи и инфекциите од предозирање. Да се поддржат луѓето во пристапот до други здравствени и социјални услуги. Односно да се спасат животи.
Петар беше сведок на избркани корисници на кокаин од метро станицата.
„Знаете кога овие луѓе ќе почнат да користат, употребата на дрога е меѓу најмалите нивни проблеми“, вели Себастијан, координатор на мобилната услуга Fixpunkt. „Немаат каде да живеат, да спијат, да јадат. Често немаат документи, немаат пристап до примарна здравствена заштита. Тие се полни со необработена траума“.
Не е возможно да се „присилат“ овие луѓе да се откажат од употребата на дроги – доколку им се обратат со понуди за рехабилитација, ќе се затворат. Употребата на дрога е најдоброто нешто во нивниот живот, дури и ако зависноста им предизвикува проблеми. За да се опорават од зависноста, ќе им треба стабилна егзистенцијална позадина и значајни човечки врски. Капиталот за наплата, како што некои луѓе го нарекуваат, е во недостиг.
„Вистинскиот извор на нивните проблеми не е употребата на дрога, туку сиромаштијата и безнадежноста“, вели Себастијан.
Така, Fixpunkt им нуди поддршка да најдат засолништа. Но, еден од големите проблеми е тоа што во Берлин нема посебни засолништа за луѓе кои користат дрога. Има потреба од посебни засолништа со низок праг каде тие не се исклучени. И се разбира, засолништата се само привремени решенија: она што е навистина потребно е домови со пристапни цени. И како и во многу други градови во Европа, цените на недвижностите се сè само не достапни во Берлин.